Có phải TikTok đang lạm dụng trí tuệ của chúng ta miễn phí?

 

TikTok đang là một nền tảng giải trí được rất nhiều người ưa chuộng bất kể tuổi tác, giới tính và tầng lớp. TikTok đem đến cho chúng ta những sự lựa chọn không cần suy nghĩ, những nội dung ngắn chỉ vài chục giây. Và não bộ của chúng ta vô cùng thích điều đó. 

Cuốn sách Tư duy nhanh và chậm (Thinking Fast and Slow) của Daniel Kahneman có đề cập rằng tư duy nhanh là những quyết định phi lý trí và TikTok đang nuôi dưỡng điều đó. Tại vì sao? Khi sử dụng TikTok thường chúng ta sẽ không biết nội dung tiếp theo mình được xem là gì và chúng ta sẽ đưa ra quyết định có xem một video hay không trong khoảng thời gian trung bình từ 1.5-3 giây. Khoảng thời gian ngắn như vậy rõ ràng là không đủ cho não bộ kịp suy nghĩ trước khi đưa ra quyết định. Những quyết định đó được đưa ra một cách vô cùng cảm tính. Tệ hơn là còn có một số người lướt liên tục và không hề có được một thể loại nội dung nhất định nào mà mình muốn xem trong đầu. Đây là loại hoạt động vô thức và khiến bộ não của chúng ta ngày càng chây lười.

Từ sự thụ động khi sử dụng TikTok đó, chúng ta dần mất đi năng lực tư duy, phản biện, đặt câu hỏi và ngày càng ít sử dụng đến bộ não hơn. Sự đề xuất ngẫu nhiên của TikTok chính là thứ đang bóp chết năng lực trí tuệ của chúng ta, họ đưa gì chúng ta xem đó, không có sự chủ động trong lựa chọn và quyết định.

Tồi tệ hơn nữa, video ngắn làm giảm độ tập trung và kiên nhẫn. Rất nhiều người dùng TikTok thậm chí còn không thể xem trọn vẹn hết video dài 1 phút. So với việc ngồi chọn lọc, xem những video có nội dung nhiều với thời lượng xem dài thì việc lựa chọn video ngắn dễ dàng hơn rất nhiều. Chỉ cần xem vài giây đầu, thích thì xem, không thích thì lướt tiếp. Đó là lý do vì sao TikTok rất “dính”, nó cho phép não bộ lười biếng và đó là điều mà bộ não của chúng ta yêu thích.

Một vấn đề nữa là tính ngẫu nhiên của TikTok rất dễ tạo ra một "đại dịch" có tính tiêm nhiễm và lan tỏa. TikTok quyết định thứ chúng ta xem chứ không phải chính chúng ta. Đó là lý do tại sao những nội dung giải trí vẫn thường “viral” hơn những nội dung giáo dục. Giới trẻ Việt Nam càng xem nhiều nội dung giải trí không cần lựa chọn thì não bộ càng thụ động, và dễ bị các “ông chủ” nước ngoài sai khiến hơn. Nếu như anh chị em có nghĩ đến thuyết âm mưu thì quốc gia xây dựng nên nền tảng TikTok đó là Trung Quốc. Anh chị em tự suy diễn kịch bản tiếp theo nhé 😂. Dù vấn đề này có thực tế hay không thì dẫu sao TikTok vẫn đang có những tác động vô cùng tiêu cực tới não bộ của chúng ta.

Cuộc sống của chúng ta nên do chính mình quyết định, đừng để một nền tảng nào đó quyết định nội dung chúng ta tiêu thụ hằng ngày. Và đừng lãng phí tiềm năng kì diệu của bộ não!